Elke cultuur institutionaliseert bepaalde vormen van gedrag om bepaalde vormen van denken en handelen aan te moedigen. Om zo het karakter van haar burgers of populatie van mensen te vormen.
Zo geloofden de indianen-stam Pueblo dat één verkeerde gedachte van een stamgenoot altijd effect heeft op alle leden. Een enkele gedachte kan het kosmische evenwicht verstoren door een slecht gevoel jegens één van zijn medemensen. De morele code van het dorp is groepsgericht. Het individu dat de code overtreedt, brengt het (spirituele) welzijn van allen in gevaar. Een verloren oogst of plotseling extreme droogte is daarom ook nooit toeval.
Massa psychose vorming
In de Pueblo stam houden dorpsleden elkaar direct in de gaten en bespioneren zij elkaar om de schuldige of ’tovenaar’ te ontdekken. Roddels en beschuldigingen van tovenarij zijn wijdverbreid, en de Pueblo-indiaan is voortdurend op zoek in zijn eigen geweten naar schadelijke gedachten en houdingen.
Dergelijke vormen van ‘sluipend collectivisme’ en participatie zien we in elke groepsformatie waar tolerantie voor non-conformisme ophoudt te bestaan. Overal waar dogmatische partijdigheid domineert, wordt de geest gedwongen. We kunnen dergelijke oprukkende tendensen zelfs ontdekken in sommige wetenschappelijke kringen waar een te grote nadruk wordt gelegd op groepsonderzoek, teamwerk, lidmaatschapskaarten en minachting voor individuele meningen.
Mass psychogenic illness (MPI), in het Nederlandsmassahysterie genoemd, is het gevolg.
Massahysterie betekenis
Nieuwsgierig naar de unieke gevallen van massahysterie in de geschiedenis kom ik al snel op de wikipedia van massahysterie uit. Ook zoek ik de betekenis van massahysterie op. Zo stuit ik op de betekenis van massa psychogene stoornis:
Massa psychogene stoornis (MPI), ook wel epidemische hysterie of massale sociogene ziekte genoemd, is een maatschappelijk en sociologisch fenomeen. Het betreft een verschijnsel waarbij er (schijnbare) ziektesymptomen door een populatie worden verspreid. Echter zijn voor deze verspreidingen van symptomen geen infectieus agens aan te wijzen.
Het is de snelle verspreiding van ziekteverschijnselen die leden van een samenhangende groep treffen. Afkomstig van een verstoring van het zenuwstelsel die gepaard gaat met opwinding, verlies of functieverandering. Waarbij lichamelijke klachten die onbewust worden vertoond geen overeenkomstige organische etiologie hebben.
Etiologie is een duur woord om (medische) oorzaken te duiden.
Een beetje sociale gedragswetenschapper anno 2022 weet af van dit fenomeen.
Ook weet een sociaal wetenschapper dat massahysterie vrij frequent voorkwam in de geschiedenis. Met de nadruk in Europa in de Middeleeuwen. Maar ook over de hele wereld, lijkt mij. Van heksenjachten, tot epileptische aanstekende nonnen, tot paniek roddelaars die fictieve bedreigingen over opkomende legers verspreidden. Dit zijn enkele voorbeelden van gebeurtenissen die de betekenis van massahysterie dragen in de geschiedenis.
Bovengenoemde fenomenen zou door menig persoon in de 21e eeuw als zelfverklarend ridicuul genoemd worden.
Echter, hoe komt dan dat diezelfde gemiddelde persoon anno 21e eeuw vatbaarder lijkt te zijn geworden voor een méér allomvattende massa psychochene stoornis?
Mechanisatie van de geest
Het is vaak verontrustend om te zien hoe zelfs intelligente mensen zelf geen helder denkend verstand hebben. Het patroon van de geest, of het nu gaat om conformiteit en meegaandheid of anderszins, wordt vrij vroeg in het leven bepaald.
Het is buitengewoon moeilijk om te ontsnappen aan de mechanisch herhaalde suggesties van het dagelijks leven. Zelfs als onze kritische geest hen afwijst, verleiden de suggesties ons om te doen waarvan ons intellect ons kan vertellen dat het dom is.
De mechanisering van het moderne leven heeft de mens er al toe gebracht om passiever te worden. En om zich aan te passen aan kant-en-klare conformiteit.
Niet langer denkt de gemiddelde mens in persoonlijke waarden vanuit zijn eigen geweten en ethische evaluaties. Maar hij denkt steeds meer in de waarden die hem door de massamedia worden gebracht. Krantenkoppen in de ochtendkrant geven hem zijn tijdelijke politieke kijk, de radio blaast suggesties in zijn oren, televisie houdt hem in voortdurende ontzag en passieve fixatie. Bewust kan hij protesteren tegen deze anonieme stemmen, maar desalniettemin sluipen hun suggesties door in zijn systeem.
Wil van het volk
Wat we de wil van het volk noemen, of de wil van de massa, leren we pas kennen nadat een dergelijke collectieve actie in gang is gezet. Nadat de wil van het volk is uitgesproken. Hetzij bij verkiezingsuitslagen of maatschappelijke peilingen, hetzij in woede of anarchie. Dit benadrukt nogmaals hoe belangrijk het is wie de instrumenten en machines van de publieke opinie aansturen.
De doelstellingen van de heersers van ons fictieve land zijn eenvoudig geformuleerd: despotisme. Wat is de betekenis van despotisme?
Despotisme is de totale overheersing van mens en mensheid. En de ‘zogenaamde eenheid’ van de hele wereld onder één dictatoriaal gezag. Op het eerste gezicht lijkt het idee van eenheid iets wenselijks, logisch en zelfs aantrekkelijk. Het idee van een broeders en zusters eenheid van naties onder een centraal machtig agentschap. Als de wereld één is, lijkt het alsof er geen oorlog meer is. De spanningen waarmee we worden geconfronteerd zullen worden geëlimineerd. De aarde zal een paradijs worden.
De wereld van spirituele martelkamertjes
Maar de vereenvoudigde opvatting van een universele dictatuur is onjuist en weerspiegelt het gevaar dat inherent is aan het doel van totalitarisme. Namelijk de spirituele martelkamer die het totalitarisme over de hele aarde ontwikkelt.
Alle mensen zijn anders. En hét is het verschil tussen mensen dat de grootsheid, de verscheidenheid en de creatieve inspiraties van het leven creëeren. Evenals de spanningen van het sociale verkeer.
Totalitarisme is een politiek systeem waarbij de gehele maatschappij ondergeschikt wordt gemaakt aan het staatsidee en de politiek de gehele samenleving tot in de diepste geledingen doordringt.
De totalitaire opvatting van egalisatie kan alleen worden gerealiseerd in de dood.
Wanneer de chemische en fysieke wetten die ons allemaal regeren het volledig overnemen. De dood is inderdaad de grote gelijkmaker.
Overgave aan ‘the zeitgeist’
In ons tijdperk van te veel geluiden en veel frustraties hebben veel ‘vrije’ geesten de strijd om fatsoen en individualiteit opgegeven. Ze geven zich over aan ’the zeitgeist’ oftewel de ’tijdgeest’, vaak onbewust. De publieke opinie vormt elke dag onze kritische gedachten. Onbewust kunnen we eigenwijze robots worden. De langzame dwang van hypocrisie. Van tradities in onze cultuur die een gelijktrekkend effect hebben. We snakken naar spanning, huiveringwekkende verhalen, sensatie.
Dus zoeken we naar situaties die oppervlakkige angst creëren om innerlijke angsten te verdoezelen. We ontsnappen graag in het irrationele omdat we een hekel hebben aan de uitdaging van zelfstudie en zelfdenken. Onze vrije tijd wordt steeds meer in beslag genomen door geautomatiseerde activiteiten waar wij zelf geen deel van uitmaken. Het luisteren naar ingeluisterde woorden en het kijken naar televisieschermen. We haasten ons met auto’s en gaan slapen met een slaappil. Dit levenspatroon kan op zijn beurt de weg openen voor hernieuwde sluipaanvallen op onze geest. Onze verveling kan elke verleidelijke suggestie verwelkomen.
Psychologische operaties (pysop’s)
Het beeld van de mens over de aard van de mens is niet alleen een zaak van objectief onderzoek. Het is en is altijd een belangrijk instrument van sociale en politieke controle geweest. Een AIVD of menig ander intelligence bureau voert hun agenda vrijwel altijd uit door middel van psyop’s.
Elke menselijke communicatie kan ofwel een verslag zijn van duidelijke feiten of een poging om dingen en situaties te suggereren zoals ze niet bestaan. Een dergelijke verdraaiing van feiten raakt de kern van menselijke communicatie. De verbale strijd tegen het waarheidsbegrip van de mens en tegen zijn geest lijkt onophoudelijk. Als ik bijvoorbeeld toekomstige vijanden angst en terreur en de suggestie van een naderende nederlaag kan wekken, zelfs voordat ze bereid zijn te vechten, is mijn strijd al half gewonnen. Verder hou ik me aan een aantal principes.
Blijf bij bewezen methoden
De strategie van de mens om een angstaanjagend masker en een luide stem te gebruiken om leugens te uiten om vriend en vijand te manipuleren, is zo oud als de mensheid. Primitieve mensen gebruikten angstaanjagende maskers, magische fascinatie of zelfbedrog. Net zoals we luide woorden gebruiken om anderen of onszelf te overtuigen. Zij gebruikten hun magische verf en wij onze ideologieën.
We leven in een tijd van advertenties, propaganda en publiciteit. Maar alleen onder dictatoriale en totalitaire regimes zijn dergelijke menselijke gewoontes als paddenstoelen uit de grond geschoten tot een systematische psychologische aanval op de mensheid.
Creativiteit en originaliteit is duidelijk niet de gewoonte van de totalitair. Deze innerlijke ‘fout’ verhult zich door resultaten van de generaties lang gebruikte bewezen ‘methoden’. Empirisch bewijs van de geschiktheid en waardigheid van de mentaliteit van de totalitairen. Het is niet nodig om een winnende strategie te veranderen, toch?
Zorg voor apathie en onverschilligheid
Het voortdurend binnendringen in onze geest van de hamerende geluiden van argumenten en propaganda kan tot twee soorten reacties leiden. Tot een ‘het kan me niet schelen-reactie’, of het leidt tot een sterker verlangen om te studeren en te begrijpen. Helaas is de eerste reactie de meest populaire. De vlucht uit studie en bewustzijn komt veel te vaak voor in een wereld die te veel verwarrende beelden naar het individu gooit. Verwarring kan leiden tot apathie en onverschilligheid.
Echter, we kunnen ons niet bewust genoeg zijn over de voortdurende dwang op onze zintuigen en geest. En we kunnen ons niet bewust genoeg zijn van de voortdurende suggestieve aanvallen. Suggestieve aanvallen die door de intellectuele barrières van inzicht kunnen gaan. Herhaling en Pavloviaanse conditionering putten het individu uit en kunnen hem uiteindelijk verleiden tot het accepteren van een waarheid die hij zelf aanvankelijk tartte en minachtte.
Spreek tot schuldgevoel
De totalitairen zijn erg ingenieus in het opwekken van latente schuld in ons. Door keer op keer te herhalen hoe crimineel de westerse wereld heeft gehandeld jegens onschuldige en vreedzame mensen. Ze zouden willen dat de hele westerse wereld in een hypnotische slaap zou vallen onder de illusie van vreedzaam samenleven.
In een meer verfijnde strategie willen ze dat we al onze loyaliteitsbanden met het verleden verbreken, weg van familieleden en ouders. Hoe meer je hen en andere zogenaamde achterhaalde concepten hebt verlaten, hoe beter je zult samenwerken met degenen die mentaal bezit van je willen nemen. Elke politieke strategie die erop gericht is angst en achterdocht op te wekken, heeft de neiging het onzekere individu te isoleren totdat hij zich overgeeft aan die krachten die hem sterker lijken dan zijn vroegere vrienden.
De motivatie voor de totalitaire mindset
De totalitairen koesteren de illusie dat iedereen deel uitmaakt van de regering. Iedereen is een kiezer. Niemand kan een niet-kiezer of anti-kiezer zijn. Zijn innerlijke voor- en nadelen en twijfels zijn geen privéproblemen meer van het individu zelf. Z’n gedachten behoren tot de staat, de dictator, de heersende kring, de partij. Zijn innerlijke gedachten moeten worden beheerst. Alleen de machthebbers weten wat er werkelijk achter het nationale beleid schuilgaat. Het is een ascetische, koude, mechanische kracht.
Opgeven van de ‘zelf’
De mens heeft geen individueel ego meer, geen persoonlijkheid, geen zelf. Er is een gelijktreksysteem aan het werk en alles boven het gemeenschappelijke niveau wordt vertrapt en neergeslagen. Deze mannen zijn, net als alle andere mannen, uniek in hun mentale structuur. En zodoende kunnen we geen algemene psychiatrische diagnose stellen van de geestesziekte die hun gedrag motiveert.
Maar we kunnen enkele generalisaties maken die ons zullen helpen om enig begrip van de totalitaire leider te krijgen. Het is duidelijk dat de totalitaire dictator lijdt aan een overweldigende behoefte om andere mensen te beheersen. En de behoefte om onbeperkte macht uit te oefenen. En dit is op zichzelf een psychologische afwijking, vaak geworteld in diepgewortelde gevoelens van angst, vernedering en minderwaardigheid. Al dan niet uit de jeugd, met haar wortels genesteld in een stam van ouderlijke verlatingsangst.
Onopgeloste ouderlijke verlatingsangst
Onopgeloste ouderlijke verlatingsangst is vaak de reden dat mensen op zoek gaan naar een vervanging van deze verlatingsangst bij maatschappelijke instituties.
Moederlijke verlatingsangst zal ervoor zorgen dat het kind een gevoel van gebrek aan zorg en aandacht ontwikkelt. Daarop zal het kind, ook op latere leeftijd, op zoek gaan naar een vervanging van deze behoeftes bij een instituut. Dit leidt tot een valse overtuiging dat de maatschappelijke organisaties zorgen voor hen, hen belangrijk vinden en de beste intenties met hen hebben’’.
Vaderlijke verlatingsangst zal ervoor zorgen dat het kind een gevoel van gebrek aan bescherming, richting en discipline ontwikkelt. Daarop zal het kind, ook als deze ouder is, op zoek gaan naar een vervanging van deze behoeftes bij een maatschappelijke organisatie. Dit leidt tot een valse overtuiging dat de maatschappelijke organisaties hen beschermen, hen veilig stellen en dat het leven zonder hen een chaos zou worden.
Moord op het innerlijke kind
De totalitaire leider verwerpt de opvatting van twijfel, van innerlijke tegenstrijdigheden, van de aangeboren ambivalentie van de mens. Hij ontkent het psychologische feit dat de mens tot rijpheid groeit door te tasten, door vallen en opstaan, door het samenspel van tegenstrijdige gevoelens. Omdat hij zichzelf niet zal toestaan te tasten, te leren met vallen en opstaan, kan de dictator nooit een volwassen persoon worden. Maar of hij ze nu erkent of niet. Hij heeft interne conflicten. Hij lijdt ergens aan interne verwarring.
De sterren van het totalitaire spel
De gewone politieke (mini)ster wordt zo afhankelijk en gehoorzaam als een kind. In ruil voor het opgeven van zijn individualiteit krijgt hij een bijzondere voldoening. Voldoening door het gevoel erbij te horen en beschermd te worden. En voldoening door het gevoel van opluchting over het verliezen van zijn persoonlijke grenzen en verantwoordelijkheden. En de extase van het opgaan in en opgaan in wilde, ongecontroleerde collectieve gevoelens. Plus de veiligheid van anoniem zijn. Door slechts een radertje in het wiel van de almachtige staat te zijn.
De ideologieën die ze uitdragen zijn geen echte doelen. Het zijn de cynische middelen waarmee deze personen een persoonlijk gevoel van waarde en status hopen te verwerven. Subtiele innerlijke leugens verleiden hen om van kwaad tot erger te gaan.
Defensief zelfbedrog, gearresteerd inzicht, ontwijking van emotionele identificatie met anderen, degradatie van empathie. De geest heeft vele verdedigingsmechanismen waarmee het geweten kan worden verblind. Het gevoel van belang dat de mens aan zichzelf kan hechten, kan hem helpen om pathologische angsten en gevoelens van onwaardigheid te compenseren.
Oneindige persoonlijkheden van de mens
In het leven zijn we allemaal anders. Ons lichaam en onze geest staan op verschillende manieren in wisselwerking met elkaar en met de buitenwereld. De persoonlijkheid van elke man is uniek.
Het is waar dat we allemaal bepaalde fundamentele menselijke eigenschappen delen met alle andere leden van het menselijk ras. Maar de verschillen in persoonlijkheid zijn ook zo talrijk en zo gevarieerd dat er geen twee mannen waar ook ter wereld of ooit in de hele menselijke geschiedenis kunnen worden gezegd precies hetzelfde zijn. Deze uniciteit geldt evenzeer voor de burger van een totalitair systeem als voor een ieder ander. Als mens is hij niet alleen anders dan wij, hij is anders dan zijn landgenoten.
De mens naar het totalitaire beeld scheppen door gelijktrekken en egalisatie betekent echter de uniciteit en de verscheidenheid onderdrukken. Onderdrukken wat in wezen persoonlijk is en wat het mens in hem maakt. Deze bestaat uit elke denkbare uniciteit en verscheidenheid aan persoonlijkheden die er bestaan. Die persoonlikheden die een staat van massahysterie überhaupt mogelijk maakt. En die persoonlijkheden die een staat van organische anarchie mogelijk maakt. De oneindige persoonlijkheden van de mens.
Dutch 
German